Doğu Ergil
- Prof. Dr. Doğu Ergil, sürecin ilerleyebilmesi için sadece birbirini dinlemenin yetmediğini, yasal düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi.
MA’ya konuşan sosyolog ve siyaset bilimci Prof. Doğu Ergil, Meclis komisyonunda sorununun tartışılıyor olmasının önemli olduğunu belirtti. Ergil, “Türkiye’de ne kadar siyasi örgüt ve akım varsa bunlar sorunun ne olduğunu tanımlayacaklar. Bu çok önemli. Sorunun tanımı yapılamadı, tanımı yapılamadığı için yaklaşıma da isim verilemedi. ‘Süreç mi?, Çözüm mü?’ Nedir, bilmiyoruz. Çünkü bunların hepsinin farklı anlamları var. O yüzden önce bir tanım ortaya çıkacak. Bütün taraflar kendi kafalarındaki tanımı koyacaklar. Zaten bu olmazsa çözüm de olmaz. Önce sorunun tanımı yapılmalı. Bu tanım üzerinden çözümler geliştirilecek ve sonra uzlaşı sağlanacak. Uzlaşılamayabilir de o zaman süreç başka şekilde gelişir. Uzlaşılsa yasalara, kurumlara ve Türkiye’nin yönetim biçimine yansıyacak. Yerel yönetimlerde değişiklikler olacak. Bu nedenle bu komisyonun üç görevi var;
* Tanımda anlaşmak.
* O tanım üzerinden çözüm önerileri geliştirmek.
* Bu önerilerin idari, hukuki, siyasi ve kültürel açıdan ne gibi değişikliklere yol açacağını ortaya koymak.
Yas sonlandırılmadan, geleceğin inşası olmaz
Savaşta hayatını kaybedenlerin yakınlarının dinlenmesinin “hayati önemde” olduğunu belirten Ergil, şöyle devam etti: “Yasını sonlandırmayan hiçbir toplum gelecek inşa edemez. Türk tarafı ‘Bu kadar şehidim, gazim, yaralım var. Bunların hakkı ödenmeden ne çözüm olabilir?’ diyecek. Kürt tarafı ise ‘Benim bu kadar evladım öldürüldü, köyler yakıldı, göçertildim, haksızlığa uğradım’ diyecek. Bunlara takılıp kalırsak gelecek inşa edemeyiz. O yüzden her çözüm, yası sonlandırarak başlar. Yası içinizde taşırsınız, bunun bir daha olmaması için her şeyi yaparsınız. Bir zamanlar düşmanınız olan tarafla oturup bunu müzakere edersiniz. Acılı bir süreç olabilir ama örneğin Güney Afrika’da bu yapıldı. Taraflar birbirine yaşadıklarını anlattı, sonuçta en mağdur olan Mandela 30 yıl hapis yattıktan sonra devlet başkanı oldu. Bu yüzden birbirini dinlemek iyidir ama yeterli değildir. Ona takılıp kalırsak ilerleyemeyiz.”
Sebepleri ortadan kaldırmak lazım
Sürecin ilerleyebilmesi için Türkiye’nin yasal düzenlemeler yapması gerektiğine dikkat çeken Ergil, “Karşılıklı uzlaşmaya bağlı düğümler var, bunları çözüp takılmamak gerekiyor. Sürecin akmasını sağlamak şart. Bu da geriye dönüp ‘Bize şu yapıldı, bunlar şunun gibi adamlardı, bunlarla olmaz’ gibi ön yargılardan kurtulmakla mümkün. Amacınızı da bilmelisiniz. Sadece silah bırakmak değil mesele. O grup neden silahlandı ve yarım asra yakın silahlı mücadele verdi? Bunu anlayacaksınız ki tekrarı önlenebilsin. Sebepleri ortadan kaldırmak lazım. Silahla talep ettiklerini siyaset yoluyla sağlamaya çalışacaksınız ki silah bir daha devreye girmesin” şeklinde konuştu.
Türk tarafının tuhaf çelişkisi
Kimi kesimlerin Kürt sorununun demokratik yollarla çözümü için başlayan sürece karşı olduğunu ve buna dönük politika geliştirdiğini ifade eden Ergil, şunları söyledi: “Şimdi Suriye’de karşımıza ciddi bir çelişki çıkıyor. Türkiye’de uzlaşma sağlanırken, Kürtlerin Suriye bağlamında bir statü kazanmasını ve yeni kurulacak Suriye’de güç odağı olmasını engellemeye çalışırsanız Türkiye Kürtleriyle nasıl tam uzlaşı sağlarsınız? Onları bu konuda nasıl ikna edersiniz? Burada tuhaf bir çelişki var. Orada da özgürlük ve özerklik mücadelesi veriliyor. Şam’da tescilli teröristler koalisyonu var. Kafa kesen, kadın satan teröristlerden bir hükümet kurulmuş. Özellikle Amerika, bu hükümetin etrafında üniter bir siyasi yapı kurulması için destek veriyor ama orada üniter yapı kurulmaz. Alevisi, Kürt’ü, Dürzisi, Arap’ı arasındaki çatışma çözülmeden ve uzlaşma sağlanmadıkça böyle bir yapı ortaya çıkmaz. O zaman ne çıkar? Bunların birliğinden doğacak bir siyasi yapı çıkar. Bunları eritip yok sayacak bir yapı mümkün değil. Birisi artık ‘Aklınız başınıza gelsin, bu yaptığınız yanlıştı’ demeli yoksa Türkiye’deki süreç sabote edilir.” u
Önce Kürtlerle uzlaşmak lazım
Türkiye’nin, Kürtleri kaybederek küçülmek yerine, Kürtlerle birlikte Ortadoğu’da aranan stratejik derinliği yakalayabileceğini kaydeden Prof. Ergil, şunları ekledi: “Sünni İslam üzerinden bunu sağlayamadı. Ne kültürel, ne ekonomik, ne de askeri olarak. Kürtler üzerinden farklı bir derinlik kazanabilir Türkiye. Bunun için önce Kürtlerle uzlaşması gerekiyor. Türkiye’deki büyük Kürt kitlesinin etkisindeki çevre ülkelerdeki Kürtler de bu siyasi birliğe katılır. Devletle birleşmeden bahsetmiyorum, oradaki Kürt oluşumları da bu koalisyona dahil olur. Bugüne kadar Türkiye hep ‘Kürtlerden zarar gelecek, kazanımları bölücü akıma dönüşecek’ korkusuyla yaşadı ve bu korku sürekli pompalandı.” MA/ANKARA
