MESUDE DEMİR
@mesudedemirr
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Başkanı Prof. Dr. Meltem Taşbakan, rutin aşılama takvimine alındığı müjdesi verilen HPV aşısının, en geniş kapsamlı olanının tercih edilmesi gerektiğini söyledi.
Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu yaklaşık bir ay önce HPV’yle ilgili çalışma yaptıklarını, 2025’in sonunda 13 yaşındaki bütün çocukların aşısını yapabileceklerini söyledi. 15 yaş üzerindekilerin de talep etmesi durumunda aşılanabileceğini belirten Memişoğlu, yaklaşık 200 tipi bulunan HPV’nin esas olarak ikisinin rahim ağzı kanserine yol açtığını sözlerine ekledi. Bakan bu tipleri söylemese de ‘Tip 16’ ve ‘Tip 18’ rahim ağzı kanserlerinin yüzde 70’inden sorumlu tutuluyor.
Memişoğlu’nun kız ya da erkek çocuğu diye ayırmadan aşıyı müjdelemesi sevinçle karşılansa da sadece iki HPV tipini işaret etmesi akla “İkili aşı mı getirilecek?” sorusunu getiriyor.
İkili aşı sadece kız çocukları için onaylı. Yani erkeklere yapılmıyor.
İkili aşının yanı sıra dokuzlu HPV aşısı var. Bu aşı hem kadın hem de erkekte çok sayıda kansere ve hayatı zehir eden genital siğillere yol açan virüslere karşı koruyor.
HPV erkeklerin de büyük sorunu
Prof. Dr. Taşbakan konuyla ilgili Diken’i sorularını yanıtladı.
Taşbakan HPV’nin vücuda bir kez girdi mi yaşam boyu kaldığını, cinsiyetten bağımsız, herkeste kansere yol açabileceğini vurguladı:
“Dünyada yılda yaklaşık 690 bin insan HPV ile ilişkili kanser tanısı alıyor.
Sadece rahim ağzı kanserinden de sorumlu değil. Erkeklerde penis, baş boyun, gırtlak kanserlerine yol açıyor.
Yine erkeklerdeki genital siğiller de inanın kanser kadar sıkıntılı ve zor hastalıklar. Yine kadın ve erkeklerde yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürüyor.
Erkekler siğil olmaksızın da HPV’yi taşıyabiliyorlar ve ne yazık ki eşlerine, partnerlerine bulaştırıyorlar.
O nedenle aşının cinsiyetten bağımsız herkes tarafından yaptırılması gerekiyor.
Diğer yandan HPV rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonlara (CIN1, CIN2, CIN3) neden oluyor. Bu da kanser riskini artırıyor.”
Türkiye’de Tip 31, 33 ve 35 de yaygın
Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü kanser tarama programına göre Türkiye’de sık görülen HPV’ler Tip 16 ve Tip 18’den ibaret değil. 31, 33 ve 35 de sık rastlanan önemli tipler olarak tespit ediliyor.
Taşbakan “Bize sadece Tip 16 ve Tip 18’e karşı etkili aşı yetmez. Diğer sık görülen tipleri de kapsayan aşı tercih edilmeli” dedi.
İkili aşı yalancı güven hissi yaratır
Taşbakan ikili aşı yapılması halinde ‘yalancı bir güven hissi’nin de yaşanacağını vurguladı:
“İkili aşıyı yaptıranlar ‘Ben aşılayayım bana bir şey olmaz’ diye düşünecekler. Halbuki tam aşılı oldukları anlamına gelmez. Çünkü aşının koruduğu iki tıp dışındaki tüm HPV virüslerine açık olacaklar.
Halkın olmuşken en doğru aşıya ulaşması lazım. Bir rahim ağzı kanseri hastasının maliyetiyle binlerce kişi aşılanabilir.”
Taşbakan HPV aşısı sözü verilmiş olsa da ailelerin bunu beklemeden zamanı geldiğinde çocuklarını aşılatmaları gerektiğini belirtti.
Yetişkinlerin aşıdan önce HPV testi yaptırmalarına gerek yok
Taşbakan ayrıca aşağıdaki hatırlatmaları yaptı:
* HPV cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyon. Nüfusun yaklaşık yüzde 80-90’ı yaşamı boyunca en az bir kere bir HPV türüyle enfekte olur.
* HPV enfeksiyonlarının yüzde 70-90’ı herhangi bir şikâyete neden olmaz.
* Bir, iki yılda kendiliğinden iyileşir ya da az bir kısmı siğil şeklinde bulgu verebilir.
* Kadınlar arasında aşılanmanın yüksek olduğu yerlerde sürü bağışıklığına dair kanıtlar da var.
Smear testlerine devam
* Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 14 yaşına kadar altı ay arayla iki doz aşı öneriyor. 14 yaşından gün alanlar için önerilen doz üç (0, 2 ve 6’ıncı aylarda).
* En ideali 14 yaşından önce aşılanmak olsa da daha büyüklerin de aşıyı yaptırmaları için engel yok.
* Aşıdan önce HPV testi yaptırmak gerekmiyor.
* Aşı yapılsa da smear testlerine devam edilmeli. (Diken’in notu: Smear testi, rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki hücresel düzensizlik ve kanser öncüsü hücrelerin ve enfeksiyonların saptanması için yapılıyor.)
