Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Fişekhane Kongre Merkezi’nde düzenlenen Ticarette Türkiye Yüzyılı Zirvesi’ne katıldı. Özel sektör profesyonellerinin bir araya geldiği zirveye Bakan Bolat ile birlikte İstanbul Valisi Davut Gül, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Başkanı Nail Olpak, Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe ve çok sayıda davetli katıldı. Programda konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Tabii istemediğimiz bir şey. Yani neye kendimizde, ne dünyada, ne bölgemizde savaşlar, iç savaşlar, sınır savaşları, bölgesel savaşlar hiçbir zaman arzu etmediğimiz bir durum. Türkiye – İran sınırı 400 yıldır barışı temsil ediyor, huzuru temsil ediyor. Bu noktada İsrail’in İran’a yönelik saldırganlığı ve bombalaması üst düzey isimlerin, şehirlerin hiç tahsis etmediğimiz lanetle kınadığımız bir durum. Bu noktada İran da tabii güçlü bir direnç gösterdi. O da İsrail’e meydan okudu. En sonunda, 12 gün sonunda bir ateşkes sağlandı. ABD yönetiminin bunda etkisi büyüktü ve tabii biz de memnun olduk. İran’ın da komşusu olarak” dedi.

‘YERLİ ÜRETİMİN ARTMASI, SAKARYA DOĞAL GAZI, GABAR PETROLÜ SAYESİNDE FİYATLARDA DÜŞMELER YAŞANDI’

Bakan Bolat, “Ekonomik etkiler anlamında baktığımızda, İran dünya petrolünün yüzde 25’inin geçtiği Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi’nde çok önemli bir bölge. O Basra Körfezi’nin bütün kıyıları doğal gaz yatağı ve petrol yatağı. İsrail’in 13 Haziran’daki İran’a yönelik gece yarısı bombalaması başlayınca petrol fiyatları, doğal gaz fiyatları, başta altın olmak üzere emtia fiyatlarında büyük bir sıçrama oldu. Yüzde 15 – 20 civarında. Tabii petrol arz güvenliği noktasında kaygılar hızla yükseldi. Şimdi bir yerde bir karışıklık, bir savaş, huzursuzluk olduğu zaman bundan tabii ki önce insan etkileniyor, toplumlar etkileniyor, olumsuz bir şekilde. Akabinde de ekonomiler, ticaret etkileniyor. Basra Körfezi çok önemli bir su yolu. Uluslararası ticarette çok önemli bir yer işgal ediyor. Dünya petrollerinin yüzde 25’i oradan geçiyor. Buna yönelik kaygılar arttı. Bizim açımızdan da, Türkiye açısından enerji ithalatı bizim en büyük ithalat kalemimiz. Biliyorsunuz 2022’de Rusya – Ukrayna savaşı patlak verdiğinde, o yıl 97 milyar dolar doğal gaz ve petrol faturamız vardı. Bu rakamı geçen sene biz 65 milyar dolara kadar düşürmüştük. Tabii bunda hem yerli üretimin artması, Sakarya doğal gazı, Gabar petrolü, hem de dünyada petrol fiyatları, doğal gaz fiyatlarında bir düşme yaşandı. Sadece Aralık’la Nisan arasında doğal gaz fiyatlarında kuzey yarım küredeki aşırı soğuklar nedeniyle tüketim arttığı için yüzde 20 – 25 arası bir fiyat artışı oldu. Petrol fiyatlarındaki düşüşü o absorbe etti. Bizim açımızdan bu yıl ilk 5 ayda petrol ve yağlardan yaklaşık 3 milyar dolar bir tasarrufumuz olmuştu. Ama doğal gazda da aşağı yukarı aynı rakam bir artıştan dolayı onu ortadan kaldırdı. Ama en azından dengede gidiyordu. Bizim bu yıl için 65 milyar dolar ve altı bir enerji faturamızı bekliyorduk. Tabii bu tür emtia, enerji kaynakları arttığı zaman enflasyon artar. O kaygılar hızlanır” dedi.

‘İRAN’DAN YILDA 3 MİLYON 300 BİN TURİST’

Bakan Ömer Bolat, “Biz İran’dan önemli bir turizm alıcısıyız. İran’dan bize yılda 3 milyon 300 bin turist geliyor, geçen yıl itibariyle. Bu yıl da ilk 5 ay itibariyle 1 milyonun üzeri bir turist gelmişti. Türkiye açısından bu da bir kaygı unsuruydu. İran’la dış ticaretimiz yaklaşık 7,8 milyar dolardır. Bizim 3 milyar 250 milyon dolar ihracatımız vardı. İran’dan da başta doğal gaz olmak üzere 4 milyar 550 milyon dolar civarında ithalatımız söz konusuydu. Doğal gaz bağlantımızda bir kesilme olmadı. Ama savaş ortamı tahribatı karşısında ticaret, yani doğal olarak olumsuz etkilenebiliyor. Allah’a şükür ki ateşkes 12 gün içinde sağlanabildi. Ümit ediyoruz ki bizim için de, bölgemiz için de, İran için de bundan sonrası tekrar derlenip, toparlanma olur. Bu anlamda İran aynı zamanda başta Orta Koridor olmak üzere Asya’ya giden yolun, Orta Asya Türki Cumhuriyetlere giden yolun da tam merkezinde yer alıyor. Taşımacılık açısından da risk unsuru vardı. Dolayısıyla ateşkesten memnunuz. O anlamda olumsuz etkiler inşallah minimum düzeyde kalacaktır. Ateşkes kalıcı olduğu takdirde gördüğüm, 2 ülke de tabii yara aldı bu karşılıklı bombalamalardan, çatışmalardan, ateşkese bağımlılık noktasında inşallah kalıcı olmasını temenni ediyorum” dedi.