ŞEBNEM TURHAN
Yanı başımızda jeopolitik gerilimin tırmanması TL varlıklarda dalgalanma yarattı. Küresel hisse senedi piyasaları ABD’nin de İran İsrail gerilimine dahil olmasıyla sınırlı negatif veya pozitif bir günü geride bırakırken Türkiye borsası da haftaya kayıpla başladı. Son bir yılda yüzde 16’ya yakın düşen haziranı ise pozitif geçiren Borsa İstanbul BİST100 endeksi yüzde 0,94 düşüşle açılış yaptı gün içi oldukça dalgalı bir seyir izleyerek günü yüzde 0,67 düşüşle tamamladı. Petrol şirketleri hisselerinin BİST100’ü ayakta tutmaya çalıştığı dün sınırlı kayıplar yaşanırken, en sert satış ulaştırma endeksinde oldu. Dolar/TL yüzde 0,14 yükseldi. TL tahvil faizleri yukarı yönlü hareket etti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek piyasa açılışı öncesinde piyasa istikrarı için her türlü kararı almaya hazır oldukları açıklaması yaptı.
İsrail-İran arasındaki gerilim ABD’nin hafta sonu bombalamalarıyla yeni bir seviyeye gelirken dün de İran Rusya görüşmeleri yaşandı. Tüm bu durumlar hem enerji hem gıda emtialarında yukarı yönlü hareket yaratsa da küresel borsalar yaşanan olaylara sınırlı tepki verdi. Petrol fiyatları hafif yukarı yönlü ivmelendi ancak 80 dolar seviyesine henüz yaklaşmadı. Dolar endeksi önce yükselse de dengelendi, Euro/dolar paritesi 1.15’in üzerinde kaldı. Altının ons fiyatı da beklenen tepkiyi göstermedi, içerde gram altın fiyatları neredeyse yatay bir seyir izledi. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 0,53, 5 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 0,60, 10 yıllık gösterge tahvil faizi ise yüzde 0,60 yükseldi.
Enflasyonla mücadele programını jeopolitik gerilimler en çok gıda emtiaları ve petrol fiyatlarıyla tehdit ediyor. Öyle ki 22 Mayıs’ta açıklanan yılın ikinci enflasyon raporunda yılsonu yüzde 24 enflasyon tahminini sabit bırakan Merkez Bankası petrol fiyatlarındaki düşüşe dikkat çekmişti. Petrol fiyatları varsayımı bir önceki rapor döneminde 2025 yılı için ortalama 76.5 dolar iken ikinci rapor döneminde 65.8 dolar seviyesine güncellenmişti. Petrol fiyatları gerilimle dün 75 dolar seviyesinin üzerinde seyretti. Gıda emtialarında artış ve gübre fiyatlarına etki de içeride enflasyon için sıkıntı oluşturabilecek. Bunun yanı sıra en riskli olarak uzmanların dikkat çektiği konu ise döviz kurlarında olası bir atak yaşanması. Ancak sıkı duruşunu koruyan Merkez Bankası son haftalarda artan değerlenmeye karşı TL’yi desteklemek için yeni önlemlerini de devreye aldı.
BİST100 haziran kazancını korumaya çalıştı
Borsa İstanbul endeksleri ise son dönemde oldukça dalgalı negatif bir seyir izlerken haziran ayı olumlu başladı. Haziran ayında dünkü kayba rağmen yüzde 1,3 seviyesinde yukarıda bulunan BİST100 endeksi kritik 9000 seviyesinin üzerinde tutunmaya çalışıyor. Son 1 yılda BİST100 endeksinin kaybı ise yüzde 15’i aştı. Güne yüzde 1’in üzerinde kayıpla başlayan bankacılık endeksi ise gün içinde pozitife dönerken hazirandaki yükselişi de yüzde 8,6 seviyesinde. Son bir yılda bankacılık endeksindeki düşüş de yüzde 16’ya yaklaşmış durumda.
Dün yaşadığı kayıpla BİST100 endeksini en çok negatif etkileyen hisselerden THY ve Pegasus’un dahil olduğu ulaştırma endeksi günü yüzde 1,71 kayıpla tamamladı. Ulaştırma endeksi bu ay boyunca jeopolitik gerilimler nedeniyle aksayan operasyonları yüzünden yüzde 6,4’ün üzerinde kayıp yaşadı. Son bir yılda ulaştırma endeksindeki kayıp da yüzde 11’i aşmış durumda.
TÜPRAŞ başta olmak üzere petrol şirketlerinin hisseleri yaşanan ve beklenen fiyat artışı nedeniyle dün pozitif bir günü geride bıraktı. TÜPRAŞ hissesi tek başına BİST100’e 12.5 puana yakın pozitif katkı yaparken içinde bulunduğu kimya endeksi de dün yüzde 0,77 yükseldi. Endeks bu yıl yüzde 9,39, son bir yılda ise yüzde 20,2 düşmüştü.
TCMB ve bankaların gündemi jeopolitik riskler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan Çakar ve TBB Yönetim Kurulu üyeleriyle üç ayda bir yapılan mutat toplantı kapsamında bir araya geldi. TBB’den yapılan açıklamaya göre toplantıda, küresel ekonomideki son gelişmeler ile yurt içi makroekonomik görünüm ele alındı. Son dönemde yaşanan jeopolitik risklerin küresel piyasalara yansımaları değerlendirilirken, bankacılık sektörüyle işbirliği içinde yürütülen çalışmaların finansal istikrarın sürdürülmesine katkısı vurgulandı. Toplantı sonunda, TCMB Başkanı Karahan ve TBB Başkanı Çakar, Merkez Bankası ile bankacılık sektörünün yakın işbirliği içinde çalışmasından duydukları memnuniyeti ifade etti. Açıklamaya göre toplantı, sektörün sağlıklı ve sürdürülebilir büyümesini destekleyecek şekilde son derece verimli ve yapıcı geçti.
