Birinci Dünya Savaşı sonrasında bölgedeki İngiliz yönetimine karşı isyan başlatan Şeyh Mahmud Hafid Berzenci, uzun yıllar bu mağarayı sığınak olarak kullandı.

Kendisini “Kürdistan Kralı” ilan eden Berzenci, Şubat 1923’te şehir bombalanırken buraya sığındı.

Berzenci burada saklanırken mağara silahlı ayaklanmanın organize edilmesinin yanısıra, Kürt kültürünün yaşatılması için yapılan çalışmaların da merkezi oldu.

Berzenci’nin Süleymaniye’den kaçarken yanında getirdiği matbaada “Bangi Haq” (Hakkın Sesi) isimli Kürtçe bir gazete basıldı.

Orta Doğu Çalışmaları alanında uzman olan Doç. Dr. Seevan Saeed, PKK’nın silahları bırakmak için neden bu mağarayı tercih ettiğini değerlendirirken “Bana göre PKK, mağaranın sembolik değerini göz önünde bulundurdu” diyor.

Saeed, matbaada basılan ve Kürtçenin ilk yayınlarından olan “Hakkın Sesi” dergisini hatırlatarak “PKK, Kürtlerin tarihi ve mücadelesinden güç aldıklarını göstermek istiyor” yorumunu yapıyor.

Süleymaniye’den Dukan’a giderken, Surdaş bölgesinde bulunan Kani Han Köyü’nün eteklerindeki bu mağara, aslında son yıllarda bölgede yaşayanların turistik gezi yapmak ya da piknik yapmak için sıklıkla gittiği bir bölgede bulunuyor.

Hem yüksek dağların arasında, hem şelalelerin ortasında olması sebebiyle turizm sitelerinde de sıklıkla gidilmesi önerilen yerler arasında yer alıyor.

Mağarada turistik amaçlı ışıklandırma ve temizlik dahil hizmetler var.

Dr. Saeed, PKK’nın tören için burayı seçmesinde “Savaş için bize sığınak olan mağaralar barış ortamında turistik birer mekana dönüşebilir” mesajı olduğunu düşünüyor.