Kaynak:AA

Yetkililerden edinilen bilgiye göre, Yunanistan‘ın İyon Denizi’nde ve Ege Denizi’nde ilan ettiği deniz parkları, Ege’de başta statüsü tartışmalı coğrafi formasyonlar meselesi olmak üzere birbiriyle bağlantılı sorunlar bağlamında Türkiye açısından hiçbir hukuki sonuç doğurmuyor.

Bu gelişmenin Yunanistan’ın statükoyu bozucu yeni bir teşebbüsü olarak görüldüğünü belirten yetkililer, söz konusu alanların hukuki statüsünün yanı sıra bilhassa Ege Denizi gibi yarı kapalı bir denizde seyrüsefer serbestisine ve emniyetine engel olmamasının ve Türkiye’nin diğer haklarının ihlal edilmemesinin önemine dikkati çekiyor.

Ege’deki statükonun bozulmaması kilit önem taşıyor

Yetkililer, Yunanistan’ın Ege Denizi’ndeki statüsü tartışmalı coğrafi formasyonlar üzerinde yaratması muhtemel fiili durumları Türkiye’nin bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da kabul etmeyeceğinin altını çiziyor.

Deniz parklarının ilan edilmesinin seyir, can, mal ve çevre emniyeti bakımından olası yansımalarına da dikkat çeken yetkililer, bu uygulamanın Ege’deki seyir alanlarını daraltmaması, seyir emniyetine aykırı bir durum teşkil etmemesi, uluslararası denizciliği olumsuz etkilememesi ve açık denizlere erişime engel olmaması gerektiğini vurguluyor.

Yetkililer, Ege’de hukuki durumun değiştirilmesi ve seyrüsefer serbestisinin engellenmesi dahil, Türkiye’nin hak ve çıkarlarına halel getirebilecek hiçbir adımın ise karşılıksız kalmayacağına da işaret ediyor.

Öte yandan yetkililer, uluslararası deniz hukukunun özelikle kapalı ve yarı kapalı denizlerde deniz çevresinin korunması konusunda kıyıdaşları daha sıkı işbirliğine teşvik ettiğinin hatırda tutulması gerektiğini belirtti.

Türkiye çevre denizlerine sahip çıkıyor

Yunanistan’ın bu adımları yakından takip edilirken, Ege, Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Denizi gibi tüm denizlerde muhtelif koruma alanları ve çevrenin korunmasına yönelik olabilecek diğer önlemler Türk yetkililerce mercek altına alındı. Bu konuda da yakın zamanda gelişmeler yaşanabileceği gelen kulis bilgileri arasında yer alıyor.

Yetkililer, bundan sonraki adımın Türkiye’nin kendi deniz parklarını ilan etmesi olacağı değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye, 16 Nisan 2025’te “Deniz Mekansal Planlaması”nı duyurmuş ve ardından tescil sürecinin tamamlanmasıyla, Türkiye Deniz Mekansal Planlaması Haritası “MSPGlobal” platformunda yayımlanarak uluslararası erişime açılmıştı.

Bu gelişmeyle Türkiye, deniz ve kıyı alanlarının sürdürülebilir kullanımına yönelik mekansal planlamasının uluslararası düzeyde tanınırlık kazanmasını ve resmi statüye kavuşmasını sağlamıştı.

Dışişleri Bakanlığından, Yunanistan’ın Ege ve İyon Denizi’nde deniz parkı ilanına ilişkin açıklama

Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan’ın Ege ve İyon Denizi’nde iki deniz parkı ilan etmesine ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “Ege ve Akdeniz gibi kapalı ya da yarı kapalı denizlerde tek taraflı tasarruflardan kaçınılması gerekmektedir.” ifadesini kullandı.

Bakanlık, Yunanistan tarafından, biri Ege Denizi’nde diğeri İyon Denizi’nde olmak üzere iki deniz parkı ilan edilmesine ilişkin yazılı açıklama yaptı.

Açıklamada, Yunanistan’ın bu girişimi geçen yıl duyurmasının ardından, Ege Denizi’nde ilan edilecek deniz parklarının Türkiye ve Yunanistan arasında birbiriyle bağlantılı Ege sorunları bağlamında, aidiyeti uluslararası antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş coğrafi formasyonlar dahil, hukuki açıdan hiçbir sonuç doğurmayacağının 9 Nisan 2024’te yapılan yazılı açıklamada yinelendiği hatırlatılarak, o açıklamadaki kayıtlı hususların bugün de geçerliliğini koruduğu vurgulandı.

“Ege ve Akdeniz gibi kapalı ya da yarı kapalı denizlerde tek taraflı tasarruflardan kaçınılması gerekmektedir. Uluslararası deniz hukuku, söz konusu denizlerde kıyıdaş devletler arasında çevre konuları dahil işbirliğini teşvik etmektedir. Bu bağlamda, ülkemizin Ege Denizi’nde bir kıyıdaş olarak Yunanistan’la işbirliğine her zaman hazır olduğunu hatırlatmak isteriz” ifadesine yer verilen açıklamada, çevrenin korunması gibi evrensel değerlerin, birbiriyle bağlantılı Ege sorunları ve egemenliği uluslararası antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş bazı ada, adacık ve kayalıkların statüsüne ilişkin hususlar bağlamında istismar edilme gayretlerinin dün olduğu gibi bugün de bir sonuç vermeyeceğinin altı çizildi.

Açıklamada, “Türkiye de deniz alanlarında çevreyi korumaya matuf projelerini önümüzdeki günlerde ilan edecektir” denilerek, Türkiye’nin, Yunanistan ile ilişkilerinde her iki tarafın da sürdürmek istediği ruhu yansıtan 7 Aralık 2023 tarihli Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi çerçevesinde sorunların uluslararası hukuk, hakkaniyet ve iyi komşuluk temelinde çözümü için samimi ve kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği yönündeki tutumunu muhafaza ettiği kaydedildi.