Yerin onlarca metre altına gömülü bir tesis gökyüzünden gelen altı dev bombayla hedef alındı. İran’ın Fordow nükleer tesisi son günlerde büyük bir iddianın merkezine yerleşti: ABD’ye ait B‑2 bombardıman uçaklarının taşıdığı GBU‑57 A/B tipi sığınak delici bombalar bu tesisi yerle bir etti. Ancak bu iddia gerçekten doğru mu? İşte detaylar…
GBU‑57 A/B Ne Yaptı, Ne Yapamadı?
ABD Hava Kuvvetleri’ne ait B‑2 Spirit uçaklarıyla gerçekleştirildiği öne sürülen saldırı Fordow tesisini hedef alarak toplamda altı adet GBU‑57 A/B tipi bomba ile gerçekleştirildi. Bu bombalar, bilinen en güçlü konvansiyonel sığınak delici mühimmatlardan biri. Teorik olarak yerin 60 metre altına kadar inip içeride infilak edebiliyor.
Ancak olayın hemen ardından gelen uydu görüntüleri beklentilerin oldukça altında bir etkiyi ortaya koydu. Uydu fotoğraflarında yer yüzeyinde yalnızca küçük çaplı çöküntüler ve toz bulutlarına rastlanıyor. Oysa bu tür bir mühimmatın derin tünellerde büyük yapısal çökmelere yol açması ve bunun yüzeyde ciddi deformasyonlarla kendini göstermesi beklenirdi.
Şu an için görülen tek şey; birden fazla noktadan yüzey hasarı ve renginde değişimler. Ne büyük kraterler var ne de tünel ağını tamamen çökerttiğine dair net bir işaret. Bir başka dikkat çeken detay da Fordow tesisinin yerleşimi. Tesis sıradan bir yer altı yapısından çok daha derinde yüksek basınca ve darbeye dayanıklı beton tünellerle çevrili.
Yani yalnızca yüzeyden delip ilerlemek yetmiyor aynı zamanda bu yoğun yapıları da etkili biçimde yıkmak gerekiyor. Bu da GBU‑57 için bile ciddi bir sınav demek. Öte yandan bazı kaynaklar bombaların hedefe ulaşmadan önce bazı teknik engellerle karşılaştığını ya da bilinçli olarak yüzey seviyesindeki hedeflere yöneltildiğini öne sürüyor.
Eğer bu doğruysa saldırının asıl amacı tesisin tamamını yok etmek değil, belirli alanları etkisiz hale getirmek olabilir. Böyle bir senaryo hem sınırlı yüzey etkisini hem de İran tarafından gelen “sistem çalışıyor” açıklamalarını açıklayabilir. İran’ın açıklamaları da bu tabloyu destekliyor.
Yetkililer tesiste radyasyon sızıntısı veya büyük bir yıkım olmadığını ifade ediyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) da sahada büyük bir nükleer hasar gözlemlenmediğini belirtiyor. Tüm bu göstergeler iddia edilen yıkımın boyutuna gölge düşürüyor.
Ancak tabiki de bunun bir savaş ortamında yaşanan hadiselerden biri olduğunu ve iki tarafından kesin doğruyu direkt olarak halka sunmayacağını göz önünde bulundurmanızı tavsiye ederim. Peki siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım…
