Birinci basamak sağlık kuruluşlarının en önemli noktası olan ve sorumlu bulunduğu bölgede binlerce vatandaşa hizmet veren Aile Sağlık Merkezleri (ASM) artan maliyetler nedeniyle zor günler yaşıyor. ASM’ler her ay, Sağlık Bakanlığı tarafından verilen cari gider ödeneğiyle faaliyetlerini sürdürmeye çalışıyor. Karar gazetesinden Ercan Küçük’ün haberine göre kira, stopaj, temizlik personeli maaşları, SGK primleri, tıbbi ve sarf malzemeleri gibi birçok kalemdeki giderler buradan karşılanıyor. Memur maaşlarına endeksli şekilde artırılan ödenekler, enflasyonun ve fahiş kira artışlarının etkisiyle yetersiz kaldı. Birçok merkez, kirada kaldıkları binaların kentsel dönüşüme girmesi nedeniyle yerlerini boşaltmış durumda.
EV SAHİPLERİ SICAK BAKMIYOR
Yüksek kira giderlerini karşılaşmakta zorlanan ASM’ler ise, kapanmaya başladı. Son olarak Ankara Çankaya’da Gaziosmanpaşa ASM bu nedenle kapısına kilit vurdu. Aile hekimlerinin sosyal medya gruplarında bir doktor konuyla ilgili paylaşımında “Bölgede kiraların çok yüksek. Ev sahipleri mülklerini, bizlere kiralamak istemiyor. Belediyeler de bu konuda yardımcı değil” ifadelerini kullandı. Bir başka doktor ise İstanbul Erenköy’de iki ASM’nin kapandığını, kendi kaldıkları binanın eski olmasına rağmen 55 bin kira, 20 bin stopaj, 7 bin TL de aidat ödediklerini açıkladı.
BELEDİYE 10 KAT İSTEDİ
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Başkanı Dr. Türkü Yağmur Nehir, tahliye davası açılan ya da kapanan yüzlerce ASM’nin olduğunu söyledi. Sorunun birçok büyükşehirde yaşandığını vurgulayan Nehir, şöyle devam etti: “Sadece İstanbul’da çok sayıda ASM kapandı ya da boşaltıldı. Örneğin; Ankara’da Keçiören Belediyesi’ne ait bir binada hizmet veren ASM’ye yeni kira teklifinde on katına yakın artış talep edilmiş. Reddedilince hekimlerimiz hakkında tahliye süreci başlatılmış. Doktorlarımız işi gücü bırakıp yeni aile sağlığı merkezi bulmak için yollara düşüyor. Pek çok merkez, gelen ödenekle giderlerinin ancak bir kısmını karşılayabiliyor. Kalan kısım, doğrudan hekimlerin cebinden çıkıyor. Sürdürülebilir bir yapı değil.”
BAKANLIK GÜVENCE VERMELİ
Dr. Türkü Yağmur Nehir, birçok Aile Sağlık Merkezi’nin “depreme dayanıksız” raporu nedeniyle kendilerine yer tahsis edilmeden tahliye edildiğini söyledi. “Binanız uygun değil, çıkın’ deniyor ama ‘yerinizi biz bulacağız’ denilmiyor” siteminde bulunan Nehir “Büyükşehirlerde sağlık hizmeti sunmaya uygun bir yer bulmak neredeyse imkânsız hale gelmiş durumda. Yeni yer bulunamadığı için ASM tamamen kapanıyor, personel işsiz kalıyor, hekimler tayin talep ediyor. ASM’ler için kamuya ait, depreme dayanıklı, sabit binalar inşa edilmelidir. Kira sözleşmeleri bakanlık güvencesiyle yapılmalıdır. Cari gider ödeneği, memur zammı değil reel piyasa koşullarına göre güncellenmelidir” dedi.
KAYITLI HASTALAR DOKTORA GİTMEDİ DİYE KESİNTİ
Öte yandan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nde 2024 Aralık ayında yapılan son düzenleme kapsamında, Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı hastaların 6 ay ASM’ye gitmemesi halinde, aile hekiminin maaşından kesinti olması yönünde düzenleme yapılmıştı. Bu kural devreye girdi ve aile hekimlerinin maaşları, bu yeni kural nedeniyle kesintiye uğradı. Yüzde 12-13 oranında yapılan kesintiler nedeniyle bazı hekimlerin gelir kaybının 24 bin lirayı bulduğu öğrenildi.
“NE HUKUKA NE İNSANLIĞA SIĞAR”
Sağlık-Sen Genel Başkanı Mahmut Faruk Doğan, aile hekimliklerine yönelik maaş kesintilerine tepki gösterdi.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Doğan, “Bu uygulama açıkça şunu söylüyor, ‘Çalışsan da çalışmasan da, seni cezalandırırım.’ Bu yaklaşım, sağlık hizmetinin doğasına terstir. Bu, emeğe saygısızlıktır, sahadaki mücadeleyi hiçe saymaktır. Aynı nüfus, aynı emek, aynı özveri. Ama bu ay aile sağlığı hemşiresinin hesabına yatan maaş 10 bin TL daha eksik. Aile hekiminin hesabına yatan maaş 18 bin TL daha eksik. Neden? Çünkü vatandaş gelmedi. Aşıyı yapan, gebeyi izleyen, kroniği takip eden aile sağlığı hemşiresi, ebesi. Her ay yaptığı işlemleri yapan aile hekimi. Ama vatandaş gelmediği için maaşlarını kestiler. Bu ne vicdana, ne hukuka, ne de insanlığa sığar” ifadelerini kullandı.
10 BİN TL KESİNTİ
Doğan, şöyle devam etti:
“Hizmeti yaptılar, maaşları kesildi. Geçtiğimiz aylarda aynı nüfusla 61 bin TL maaş ödenirken, bu ay 51 bin 948 TL yatırıldı. Bu sadece bir kesinti değil, bir saygısızlıktır. Vatandaşın gelmemesi, aile hekiminin, aile sağlığı ebesinin ya da hemşiresinin suçu değildir. Aile hekimine gitme diye bir zorunluluk yokken, bunun bedelini sahada görev yapan ebeden, hemşireden, hekimden kesmek adaletsizliktir. Bu sistem, açıkça şunu gösteriyor ki fatura aile hekimine, aile sağlığı ebesine, aile sağlığı hemşiresine kesilmiştir. Bu cezalandırma politikası, halk sağlığını değil, halk sağlığı çalışanlarını hedef alıyor. Hizmeti değil sayıyı önceleyen, ihtiyaç değil algoritma temelli, hekim ve hemşirenin maaşını her ay belirsizleştiren bir cezalandırma rejimidir. Altı ay hekime uğramayan hasta gerekçesiyle yapılan tüm kesinti uygulamaları derhal kaldırılmalıdır. Bu madde sağlık hizmetinin doğasına aykırıdır ve temelden iptal edilmelidir. Aile sağlığı çalışanlarının maaş ve gelir güvencesi sabit ve adil şekilde yeniden düzenlenmelidir. Unutmayın, aile hekimi de aile sağlığı hemşiresi ve ebesi de halk sağlığının temel taşıdır. Bu taşı yerinden oynatırsanız, tüm yapı çöker. Sağlık-Sen olarak buradan açık çağrıda bulunuyoruz. Bu uygulama geri çekilmezse, saha motivasyonu ve hizmet kalitesi ciddi zarar görecektir. Bu haksızlık karşısında sessiz kalmayacak, tüm örgütsel ve hukuki haklarımızı sonuna kadar kullanacağız. Bu sadece maaş değil, mesleki onur ve halk sağlığı mücadelesidir. Sözümüz net. Hekimi, hemşireyi, ebeyi cezalandırmakla sistem düzelmez. Hasta gelmedi diye maaş kesilmez. Sağlık-Sen olarak, aile hekimlerinin, aile sağlığı hemşiresi ve ebesinin yanındayız. Bu adaletsizliğin iptali, gelirin teminat altına alınması için mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.”
Odatv.com
